Siaradwyr

Jayne Bryant AS—Cadeirydd

Tanya Harrington – Stonewall Cymru

Fateha Ahmed, Tîm Cymorth Ieuenctid Ethnig

Zoe Williams – Anabledd Dysgu Cymru

Elinor Puzey – NSPCC

Yn bresennol

Lucy Blackwood - Llywodraeth Cymru

Catrin Simpson – Canolfan Atgyfeirio Ymosodiadau Rhywiol (SARC)

Claire Sharp, Plant yng Nghymru

Damian Rees - Abertawe

Fflur Emlyn – RASASC Gogledd Cymru

Helen Gordon – Gwent

Joanna Williams (Cydweithrediad Iechyd GIG Cymru)

Alex Perry – Llywodraeth Cymru

Kate Rothwell - Llywodraeth Cymru

Dearbhla Sloan - NSPCC

Kelly Turner - Sir Fynwy

Ross Walmsley – NSPCC

Jan Pickles

Helen Middleton - CAVC

Heather Heaney - Sir Fynwy

Faith McCready – Heddlu De Cymru

Catherine Lewis - Heddlu De Cymru

Sarah Keefe - Tarian

Sally Howells - Cyfannol

Philip Walker – Survivors’ Trust

Cofnodion

Croesawodd Jayne Bryant AS y rhai a oedd yn bresennol i'r cyfarfod, ac esboniodd mai nod y sesiwn hon yw llywio argymhellion y Grŵp Trawsbleidiol i Lywodraeth Cymru o ran ail gynllun gweithredu ar gam-drin plant yn rhywiol, gyda ffocws ar anghenion plant ar y cyrion.

Pwyntiau allweddol gan y siaradwyr

Tanya Harrington - Stonewall Cymru

· Gall ffactorau risg ar gyfer pobl ifanc LGBTQ+ fod yn debyg i garfannau eraill o blant, ond yn cael eu cyflwyno’n wahanol

· Efallai y bydd person ifanc yn teimlo bod rhywun yn gwahaniaethu yn ei erbyn oherwydd ei rywioldeb, felly efallai na fydd am ddweud wrth athro neu feddyg am y cam-drin. Gall camdrinwyr gymryd mantais ar yr ymdeimlad hwn o unigedd

· Mwy o risg o galedi ariannol a digartrefedd os yw’r berthynas â’r teulu yn anodd , neu os nad oes dim perthynas o gwbl

· Nid oes gan bobl ifanc LGBTQ+ yr un enghreifftiau o berthnasoedd da, a gall hynny arwain at berthnasoedd rhywiol anniogel a chamdriniol.

· Mae gwasanaethau pwysig yn darparu mynediad cynhwysol at gefnogaeth, ac maent yn cynnig hyfforddiant ar sut i fod yn berson diogel

· Mae angen arddel agwedd groestoriadol, gan drin pobl ifanc fel unigolion, nid fel rhan o grŵp homogenaidd LGBTQ+.

Fateha Ahmed – Tîm Cymorth Ieuenctid Ethnig (EYST) Cymru

· Ofn stigma, a cholli parch gan y gymuned os bydd cam-drin yn cael ei ddatgelu

· Mae man dall fel petai, mewn gwasanaethau ‘prif ffrwd’ o ran deall stigma a chamddealltwriaeth ddiwylliannol o gam-drin plant yn rhywiol, sy’n creu rhwystr i gael mynediad at wasanaethau

· Rhwystrau iaith

· Mae’n aml yn amharchus i drafod rhyw o fewn rhai diwylliannau, a all ei gwneud yn anoddach i blant a phobl ifanc ddatgelu

· Mae ymarferwyr sy'n deall rhwystrau diwylliannol yn hanfodol o fewn gwasanaethau cymdeithasol

· Mae risgiau a rhwystrau arbennig i deuluoedd ceiswyr lloches a ffoaduriaid sy'n ofni 'amgylchedd gelyniaethus'

Zoe Richards - Anabledd Dysgu Cymru

· Mae rhieni ag anabledd dysgu yn teimlo eu bod dan wyliadwriaeth gyson, a all fod yn rhwystr i geisio cymorth ar gam-drin plant yn rhywiol

· Mae mamau ag anabledd dysgu yn arbennig o agored i bartneriaid rheibus

· Rhaid i wybodaeth am gam-drin plant yn rhywiol a niwed ar-lein fod yn hygyrch i rieni ag anabledd dysgu

· Mae plant a phobl ifanc ag anabledd dysgu mewn mwy o berygl pan gânt eu 'dadrywioli' a ddim yn cael eu haddysgu am berthnasoedd iach

· Bydd gan blant a phobl ifanc ag anabledd fwy o ofalwyr yn eu bywyd, yn enwedig y rhai sydd angen gofal personol, ac mae hyn yn creu risg ychwanegol.

Trafodaeth o'r llawr

Arweiniodd Elinor Puzey o NSPCC Cymru drafodaeth gyda’r rhai a oedd yn bresennol yn y cyfarfod. Roedd y pwyntiau ac argymhellion allweddol a nodwyd yn cynnwys:

Hyfforddiant

· Mae'n hanfodol bod gweithwyr yn y gwasanaethau trais rhywiol arbenigol yn cael hyfforddiant ar anghenion plant sydd ar y cyrion, a rhagfarn ddiarwybod

· Dylid cefnogi gwasanaethau arbenigol i gael hyfforddiant cymhwysedd diwylliannol

· Dylid darparu hyfforddiant i sefydliadau ar lawr gwlad sy’n gweithio gyda phlant ar y cyrion, ar sut i adnabod arwyddion o gam-drin plant yn rhywiol, sut i siarad amdano a beth i’w wneud â datgeliad

· Dylai fod gan bob hyfforddiant lens groestoriadol drosto. Dylid osgoi grwpio plant ond yn hytrach eu hadnabod fel unigolion a all brofi gormesau croestoriadol

· Nid yw hyfforddiant ar-lein i weithwyr proffesiynol yn ddigon, a dylid darparu hyfforddiant wyneb yn wyneb ar gam-drin plant yn rhywiol.

· Dylai hyfforddiant gael ei lywio gan brofiad bywyd pobl

Gwaith aml-asiantaeth

· Dylid cefnogi sefydliadau sector arbenigol a sefydliadau llawr gwlad i weithio'n gyfannol gyda phlant

· Mae defnyddio’r dehonglydd cywir yn hanfodol – dylid sicrhau fod tafodiaith yn ogystal ag iaith yr un fath, ystyriwch a yw’r dehonglydd yn briodol i’r pwnc dan sylw, a yw’r goroeswr yn gyfforddus yn siarad drwy gyfrwng dehonglydd, neu a yw wedi meithrin perthynas â gweithiwr eisoes â allai fod yn y sefyllfa orau i ddarparu'r gwasanaeth hwnnw?

Datblygu'r gweithlu

· Dylai gweithluoedd ystyried sut y gallant fod yn fwy amrywiol o ran diwylliant, i leihau rhwystrau i unigolion gael mynediad, a gwella gwelededd ar gyfer cymunedau ar y cyrion

· Gall safonau gwasanaeth gan y Survivors’ Trust helpu gwasanaethau arbenigol i ddangos tystiolaeth o'r wybodaeth sydd ganddynt am gefnogi plant ar y cyrion. Mae'r broses asesu hefyd yn cefnogi'r sefydliad i adnabod bylchau o ran gwybodaeth

Data

· Mae cyfres ddata genedlaethol ar gam-drin plant yn rhywiol yn hanfodol er mwyn cael darlun llawnach o nifer yr achosion, ond mae’n rhaid i’r modd y cesglir y data hwn gan blant gael ei lywio mewn modd sensitif yn ôl trawma (a brofwyd)

· Mae’r Uned Atal Trais yn creu hwb casglu data ar gyfer Canolfannau Atgyfeirio Ymosodiadau Rhywiol Cymru – dylid ystyried pa ffynonellau eraill y gellir eu defnyddio i gyfrannu at hyn (ysgolion, heddlu, sefydliadau llawr gwlad)

Diolchodd Jayne Bryant i bawb am ddod i’r cyfarfod, a chadarnhaodd y byddai papur briffio yn cael ei anfon at Lywodraeth Cymru gydag argymhellion, a daeth â’r cyfarfod i ben.